Nowe Miasto (Nova Civitas Varsaviensis), założone w końcu XIV w. Od początku XV w. rozwija się na zasadach autonomicznego organizmu, rządzącego się własnymi prawami, posiadającego sąd oraz własnego burmistrza. W przeciwieństwie do Starego Miasta nie było ono obwarowane nieprzerwanym ciągiem murów, krępujących jego swobodny rozwój; naturalnymi granicami N. M. były: Wisła i dziś nie istniejąca rzeczka Drna. Jednak i tutaj średniowieczny plan oparty o gościniec, idący od dawnej Bramy Nowomiejskiej dzisiejszą ul. Freta ku Marymontowi, zaważył analogicznie do Starej Warszawy prostokątnym układem sieci ulicznej, rozwijającej się wokół rynku. Czystość urbanistyczna tego planu jednak nie utrzymała się. Nowe Miasto, w przeciwieństwie do Starego Miasta murowanego, było przeważnie drewniane, to też większość budowli znajdujących się tutaj odnosi się do czasu późniejszego, począwszy dopiero od II poł. XVII w. Wyjątek pod tym względem stanowi kośc. Panny Marii. (Przewodnik Krajoznawczy - Warszawa 1938).
ulica Freta
Najważniejszą i główną arterią Nowego Miasta jest ulica Freta. Tu oddamy jeszcze raz głos dawnemu przewodnikowi (nowe każdy znajdzie):
Ul. Freta (od łać. fretae agri — pola nieuprawne). Odbija się to na jej wyglądzie. Za bramą Nowomiejską, nieskrępowaną murami, jest już stosunkowo szeroka i swobodnie rozbudowana. Dopiero od rogu Świętojerskiej, gdzie wysoki dom narożny z XVIII w. pięknie się z dala zarysowuje, zwęża się i upodabnia do ścieśnionych uliczek staromiejskich, w tym miejscu bowiem dobiega do właściwego centrum Nowego Miasta. Zachowało się tutaj wiele charakterystycznych budowli.
Domy po parzystej stronie należą do skromniejszych, jednak zwarte łukami ich odrzwia, przeważnie drewniane, długie, sklepione sienie, tu i ówdzie drzwi i okienka okute, kraty w arkadach nadproża, nadają tym kamieniczkom specyficzny charakter starej dzielnicy, są echem wyraźnym XVIII w., zachowującym przy tym nieraz tradycje XVII wieku.
Domy po parzystej stronie należą do skromniejszych, jednak zwarte łukami ich odrzwia, przeważnie drewniane, długie, sklepione sienie, tu i ówdzie drzwi i okienka okute, kraty w arkadach nadproża, nadają tym kamieniczkom specyficzny charakter starej dzielnicy, są echem wyraźnym XVIII w., zachowującym przy tym nieraz tradycje XVII wieku.
Początek ulicy Freta to skrzyżowanie z Mostową i Długą - ulicę zamyka Franciszkańska i Kościelna. Przedłużeniem Freta w kierunku północnym jest Zakroczymska.
Numeracja biegnie zgodnie z biegiem Wisły z południa na północ. Numery nieparzyste (strona zachodnia):
restauracja BARBAKAN (1), pierogarnia Zapiecek (1), restauracja Pod SAMSONEM (5), kebab Doner Max, restauracja i miodosytnia PASIEKA (7), lodziarnia La Dolce Vita (11), pijalnia czekolady Wedel (13/15), naleśnikarnia Podkomorzanka (17), usługi biurowe, ksero - firma VERSO (17), belgium pub Elephant (19), antykwariat Antiqua (21), pracownia kowalstwa artystycznego HEFAJSTOS (21/23), moda damska i męska Samuel (25), galeria i dom aukcyjny Ostoja (35), sklep spożywczy Express (27), kawiarnia Bombonierka (29), resturacja Feta na Freta (31), restauracja Freta 33 (33), restauracja Fret@Porter, restauracja włoska Nonna Rita (41), instytut kosmetyczny dr. I. Eris (41/43), trattoria KUCINA-ALINA (47), kawiarnia Polyester Cafe (49), sklep spożywczy SMAKOVIA (51), sklep spożywczy Sam Plus (53/55).
Numery parzyste - strona wschodnia: lody-desery (2), restauracja i pub U PANA MICHAŁA (4), pijalnia kawy Pożegnanie z Afryką (6), kawiarnia To Lubię (8), pizzeria PEPE (12), galeria ceramiki - Bolesławiec E-Manufaktura (14), Muzeum Marii Curie Skłodowskiej (16), restauracja Ptaszek w klatce (18), pierogarnia Zapiecek (18), galeria Freta - malarstwo i grafika (22), kawiarnia i lodziarnia Czytadło (22/24), butik Hybique (26/28), kwiaciarnia (30), prasa, papierosy (30), jubilerstwo Manzana (32), restauracja BORUTA (38), zakład fryzjerski (48), restauracja Gospoda pod Kogutem (48)
Numeracja biegnie zgodnie z biegiem Wisły z południa na północ. Numery nieparzyste (strona zachodnia):
restauracja BARBAKAN (1), pierogarnia Zapiecek (1), restauracja Pod SAMSONEM (5), kebab Doner Max, restauracja i miodosytnia PASIEKA (7), lodziarnia La Dolce Vita (11), pijalnia czekolady Wedel (13/15), naleśnikarnia Podkomorzanka (17), usługi biurowe, ksero - firma VERSO (17), belgium pub Elephant (19), antykwariat Antiqua (21), pracownia kowalstwa artystycznego HEFAJSTOS (21/23), moda damska i męska Samuel (25), galeria i dom aukcyjny Ostoja (35), sklep spożywczy Express (27), kawiarnia Bombonierka (29), resturacja Feta na Freta (31), restauracja Freta 33 (33), restauracja Fret@Porter, restauracja włoska Nonna Rita (41), instytut kosmetyczny dr. I. Eris (41/43), trattoria KUCINA-ALINA (47), kawiarnia Polyester Cafe (49), sklep spożywczy SMAKOVIA (51), sklep spożywczy Sam Plus (53/55).
Numery parzyste - strona wschodnia: lody-desery (2), restauracja i pub U PANA MICHAŁA (4), pijalnia kawy Pożegnanie z Afryką (6), kawiarnia To Lubię (8), pizzeria PEPE (12), galeria ceramiki - Bolesławiec E-Manufaktura (14), Muzeum Marii Curie Skłodowskiej (16), restauracja Ptaszek w klatce (18), pierogarnia Zapiecek (18), galeria Freta - malarstwo i grafika (22), kawiarnia i lodziarnia Czytadło (22/24), butik Hybique (26/28), kwiaciarnia (30), prasa, papierosy (30), jubilerstwo Manzana (32), restauracja BORUTA (38), zakład fryzjerski (48), restauracja Gospoda pod Kogutem (48)